Zwichnięcie obojczyka - objawy, leczenie

Staw barkowo-obojczykowy – gdzie leży i jakie struktury zapewniają jego stabilność

Staw barkowo-obojczykowy (AC, acromioclavicular joint) stanowi część kompleksu barkowo-ramiennego (potocznie stawu barkowego), w skład którego wchodzą:

• staw ramienno-łopatkowy (staw ramienny),
• staw barkowo-obojczykowy i sprzężony z nim staw mostkowo-obojczykowy,
• funkcjonalny staw ramienno-łopatkowy.

Staw AC położony jest na przednio-górnej części stawu barkowego – palpacyjnie można go wyczuć, przesuwając palce nieco w przód i dośrodkowo względem dobrze wyczuwalnego wyrostka barkowego łopatki.

Staw barkowo-obojczykowy (AC) składa się z:

• końca barkowego obojczyka,
• wyrostka barkowego łopatki,
• włóknisto-chrzęstnego krążka śródstawowego leżącego między powierzchniami stawowymi.

Stabilizację stawu barkowo-obojczykowego zapewniają więzadła:

• więzadło barkowo-obojczykowe - łączy obojczyk z wyrostkiem barkowym łopatki,
• więzadło kruczo-obojczykowe (w. czworoboczne i w. stożkowate) - łączy obojczyk z wyrostkiem kruczym łopatki.

W stawie AC zachodzą kilkustopniowe ruchy w każdej płaszczyźnie umożliwiające unoszenie barku oraz ruchy ramienia powyżej poziomu barku (np. przy sięganiu po przedmiot wysoko nad głową), a także cofanie i wysuwanie barku.

Zwichnięcie stawu barkowo obojczykowego – jak dochodzi do urazu?

Przyczyną zwichnięcia stawu AC jest najczęściej upadek na bark. Do urazu dochodzi zwykle wskutek upadku podczas jazdy na nartach, jazdy konnej, gry w piłkę nożną, rugby lub uprawiania innej dyscypliny kontaktowej o wysokiej dynamice.

Zwichnięcie obojczyka - objawy

Objawy uszkodzenia stawu barkowo-obojczykowego

Objawami urazu są dolegliwości bólowe nad stawem AC nasilające się przy próbie wzruszania ramionami. W większości przypadków nie jest możliwe płynne uniesienie ramienia kontuzjowanego barku ponad głowę. Występuje tkliwość palpacyjna w miejscu połączenia obojczyka z łopatką, czasami obserwuje się zniekształcenie obrysu stawu (wystający koniec obojczyka lub zagłębienie pod skórą). Nasilenie i charakter objawów zależą od stopnia uszkodzenia więzadeł oraz wielkości i kierunku ewentualnego przemieszczenia barkowego końca obojczyka.

Objaw klawisza

„Wybicie obojczyka” występuje, gdy dochodzi do znacznego podwichnięcia lub zwichnięcia w stawie barkowo-obojczykowym i przemieszczenia końca obojczyka do góry. Obserwuje się wtedy tzw. „objaw klawisza”. Barkowy koniec obojczyka staje się uwidoczniony pod skórą, można go wcisnąć w dół palcem, jednak po zwolnieniu ucisku obojczyk ponownie ustawia się w nieprawidłowym ułożeniu.

Wybity obojczyk – zdjęcia

Diagnostyka uszkodzeń stawu AC

Bolesność barku stanowi wskazanie do wizyty u lekarza ortopedy, który:

• kompleksowo zbada staw barkowy i oceni czy doszło do uszkodzenia stawu AC czy też innej kontuzji,
• wykona badanie USG pomocne w ocenie stopnia rozerwanych więzadeł, ścięgien mięśni, ewentualnych powikłań,
• zleci wykonanie innych badań obrazowych (RTG, MRI).

Kasia z recepcji

W ULTRAMEDICA w Krakowie lekarz ortopeda dokładnie zbada Twój bark i zdiagnozuje przyczynę dolegliwości w okolicy obojczyka. Istnieje możliwość wykonania badania USG barku na miejscu.

Umów wizytę u ortopedy

Uszkodzenia stawu barkowo obojczykowego - rodzaje

Nie każde zwichnięcie obojczyka oznacza taki sam zakres uszkodzeń tkanek. Przykładowa klasyfikacja Rockwooda opisuje typy urazu stawu AC:

• I – nadwyrężenie więzadła barkowo-obojczykowego z zachowaniem jego ciągłości, zachowana stabilność stawu AC.
• II - uszkodzone więzadło barkowo-obojczykowe, poszerzenie szpary stawu AC, więzadło kruczo-barkowe bez uszkodzeń.
• III – zerwanie obu więzadeł stawu AC, przemieszczony koniec barkowy obojczyka w górę.
• IV – zerwanie obu więzadeł stawu AC, barkowy koniec obojczyka przemieszczony ku tyłowi wskutek oderwania mięśnia naramiennego i czworobocznego od obojczyka.
• V - jak w typie III, z dużo większym przemieszczeniem obojczyka w górę.
• VI – obojczyk przemieszczony w dół pod wyrostek kruczy.

Leczenie urazów stawu obojczyka

Wybór metody leczenia zależy od typu urazu stawu AC - stopnia uszkodzenia więzadeł oraz przyległych mięśni. Uszkodzenia typu I, II oraz czasami III (u osób starszych, mało aktywnych) leczy się zachowawczo. Leczenie operacyjne jest konieczne w pozostałych typach uszkodzeń (III lub IV-VI). Operacja polega na chirurgicznej stabilizacji stawu barkowo-obojczykowego za pomocą specjalnych systemów nici i kotwic. Wybór konkretnej techniki operacyjnej zależy od preferencji ortopedy planującego zabieg.

Rehabilitacja po wybiciu obojczyka

Proces leczenia zachowawczego jak i rekonwalescencja po zabiegu operacyjnym opierają się na prawidłowo prowadzonej rehabilitacji.

Leczenie zachowawcze – główne zasady:

• stosowanie zimnych okładów i farmakoterapia przeciwbólowa – okres ostry przez kilka dni po urazie,
• odciążenie stawu AC poprzez zastosowanie temblaka lub specjalnej ortezy,
• ćwiczenia czynne w stawie łokciowym i ramiennym w dozwolonym zakresie ruchu pod nadzorem fizjoterapeuty,
• ostrożne używanie kontuzjowanej kończyny przy ubieraniu się, czynnościach higienicznych z zachowaniem zasad przekazanych przez fizjoterapeutę (najwcześniej po 7 dniach),
• zakaz noszenia ciężkich przedmiotów, unoszenia ramienia nad głowę oraz uprawiania sportów kontaktowych przez minimum 6 tygodni,
• terapia manualna, fizykoterapia i stopniowe zwiększanie zakresu ruchu w stawie barkowym.

Rehabilitacja po operacji stawu AC – główne zasady:

• działanie przeciwbólowe: zimne okłady, farmakoterapia, operowana kończyna w temblaku/ortezie,
• terapia manualna, zrównoważenie napięć mięśniowych w obrębie obręczy barkowej, klatki piersiowej, pleców, między prawą i lewą stroną ciała,
• utrzymanie zakresu ruchomości i siły mięśniowej do czasu wgojenia się zreperowanych struktur (m.in. wrostu kotwic w kość) – ćwiczenia izometryczne, ćwiczenia zakresu ruchu w stawie ramiennym w dozwolonym przedziale (do ok. 6 tygodnia),
• stopniowe zwiększane zakresu ruchu i czynności wykonywanych operowaną kończyną.

Warto podkreślić, że zasady postępowania mogą być uzależnione od konkretnie przeprowadzonej techniki operacyjnej – stąd konieczne są regularne kontrole lekarskie i przekazanie aktualnych zaleceń co do kolejnych etapów rehabilitacji.

Kasia z recepcji

Masz wątpliwości co do rekonwalescencji po operacji stawu obojczyka? Skonsultuj problem u jednego z naszych doświadczonych ortopedów.

Umów konsultację ortopedyczną

W większości przypadków powrót do pełnej sprawności w zakresie czynności dnia codziennego jest możliwy po 3 miesiącu od zabiegu. Należy pamiętać, że powrót do sportu wymagającego dobrej sprawności kończyny górnej może być przesunięty w czasie (nawet 5-6 miesiąc po operacji). Ważne jest, aby przed powrotem do treningów uzyskać pełny niebolesny zakres ruchu bez patologicznych kompensacji, odpowiednią stabilność mięśniową obręczy barkowej oraz siłę mięśni na poziomie przynajmniej 80% względem kończyny przeciwnej.