Zapalenie wyrostka robaczkowego - przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest i gdzie leży wyrostek robaczkowy?

Wyrostek robaczkowy to cienkie uwypuklenie jelita grubego o średnicy około 3-7 mm. Jego długość jest dosyć zmienna i zwykle wynosi 8-10 cm, choć u niektórych osób może osiągać nawet 20 cm. Wyrostek robaczkowy określany jest także „ślepą kiszką” – nie należy bezpośrednio do głównego toru jelita grubego.

Wyrostek robaczkowy jest bogato umięśniony i pokryty od zewnątrz otrzewną. W obrębie ściany wyrostka znajdują się liczne grudki chłonne – element układu limfatycznego. Uważa się, że może mieć to znaczenia dla rozwoju procesów odpornościowych w dzieciństwie.

Wyrostek robaczkowy leży najczęściej w prawym dole biodrowym lub po prawej stronie podbrzusza. Ze względu na zmienność osobniczą, jego położenie może być: miedniczne, biodrowe, międzypętlowe, wstępujące lub rzadziej zakątnicze. U osób z odwróceniem trzewi wyrostek robaczkowy może być położony po lewej stronie podbrzusza.

Na czym polega zapalenie wyrostka?

Proces zapalny wiąże się z zamknięciem światła i niedrożnością wyrostka robaczkowego. Śluz produkowany w świetle wyrostka nie może przedostać się do kątnicy – ciśnienie wewnątrz wyrostka zwiększa się. Wskutek niedrożności dochodzi także do nadmiernego rozwoju bakterii w świetle wyrostka. Pojawia się obrzęk ściany wyrostka robaczkowego.

Skutkuje to dalszymi zaburzeniami ukrwienia – zamknięciem naczyń limfatycznych, tętniczych i żylnych. Stopniowo rozwija się miejscowy stan zapalny, który może prowadzić do zropienia ściany samego wyrostka jak i przylegającej do niego krezki i pętli jelit. Powstała zbita masa zapalna zwiększa ryzyko powstania ropnia śródbrzusznego, martwicy tkanek i perforacji ściany jelita.

Przyczyny zapalenia wyrostka robaczkowego

Przyczynami zapalenia wyrostka robaczkowego mogą być:

• zastój treści kałowych w obrębie światła wyrostka spowodowany kamieniem kałowym, ciałem obcym lub obecnością pasożytów,
• zapalenie grudek chłonnych ściany wyrostka,
• zakrzepica naczyń krwionośnych zaopatrujących wyrostek.

Jakie są objawy przy ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego?

Atak wyrostka - gdzie boli brzuch?

Początkowe objawy zapalenia wyrostka robaczkowego to:

• przejściowy ból brzucha pojawiający się w okolicy pępka, stopniowo przesuwający się w okolicę prawego dołu biodrowego,
• coraz silniejszy i narastający ból brzucha w prawym podbrzuszu,
• nudności, wymioty,
• brak apetytu.

Po około 4-6 godzinach może pojawić się gorączka (temperatura ciała powyżej 37 stopnia Celsjusza), a dolegliwości bólowe brzucha stają się coraz silniejsze i trudniejsze do zniesienia. Ruch ciała i dotyk w obrębie brzucha nasilają dolegliwości. Może nastąpić zatrzymanie stolca i gazów, co jest odczuwane jako silne uczucie wzdęcia.

Nieleczone ostre zapalenie wyrostka robaczkowego to stan zagrażający życiu. Nie lekceważ potencjalnego ataku wyrostka. W przypadku zaobserwowania powyżej wymienionych objawów należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza celem wykonania badania USG brzucha.

Kasia z recepcji

Zdiagnozuj przyczynę bólu brzucha - umów się na badanie USG wykonywane przez doświadczonych lekarzy radiologów.

Umów się na USG brzucha

Kto jest najbardziej narażony na atak wyrostka robaczkowego? Czynniki ryzyka

Zapalenie wyrostka występuje u osób w każdym wieku: u dzieci, dorosłych i osób starszych. Większość ataków wyrostka obserwuje się u osób pomiędzy 5 a 35 rokiem życia. Choroba Leśniowskiego-Crohna to jeden z czynników podwyższających ryzyko zachorowania – głównie ze względu na obecność nawracających stanów zapalnych jelit. Zrosty pozapalne mogą z czasem prowadzić do niedrożności wyrostka robaczkowego. Ryzyko ataku wyrostka może być także wyższe u osób z nieleczoną chorobą pasożytniczą układu pokarmowego. Pewne znaczenie mogą mieć ponadto wrodzone wady anatomiczne układu pokarmowego takie jak: rozszerzenie kątnicy czy opuszczenie jelit.

Zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci

Zapalenie wyrostka u małych dzieci (poniżej 5 roku życia) może przypominać infekcję wirusową przebiegającą z wymiotami oraz biegunką. Dziecko niechętnie się porusza i podświadomie ochrania prawą część brzucha. W każdym przypadku silniejszego bólu brzucha u dziecka należy udać się do lekarza, by móc wcześnie ustalić właściwe rozpoznanie i rozpocząć leczenie.

Rozpoznanie zapalenia wyrostka robaczkowego

Tylko po przeprowadzeniu odpowiedniej diagnostyki będzie wiadomo, jak rozpoznać zapalenie wyrostka robaczkowego. Łatwo dostępnym i nieinwazyjnym badaniem jest USG brzucha, które pozwala na wykrycie stanu zapalnego wyrostka. Podczas wizyty lekarz przeprowadzi dokładny wywiad dotyczący dolegliwości, a następnie zbada brzuch. Do objawów wskazujących na możliwe zapalenie wyrostka robaczkowego należą:

• Objaw Blumberga – obserwuje się ostry, silny ból brzucha w momencie gwałtownego zwolnienia ucisku powłok jamy brzusznej, zwłaszcza po prawej stronie brzucha,
• Objaw Rowsinga – przesunięcie dłoni z lewej części brzucha do prawej (w kierunku odwrotnym niż perystaltyka jelit) nasila ból w prawym podbrzuszu.
• Wzmożone napięcie powłok jamy brzusznej.
• Możliwa przeczulica skóry brzucha.

Lekarz może zlecić badania dodatkowe:

• poziom białych krwinek (leukocytów) w osoczu,
• CRP, OB – podniesiony poziom tych wskaźników wskazuje na stan zapalny toczący się w organizmie,
• Badanie ogólne moczu.
• Badanie RTG.
• Tomografia komputerowa.

Różnicowanie

Rozpoznanie zapalenia wyrostka robaczkowego nie jest zawsze proste – celem zróżnicowania objawów i postawienia właściwej diagnozy, lekarz musi wykluczyć schorzenia takie jak:

• zespół jelita drażliwego,
• zatrucie pokarmowe,
• pęknięcie wrzodu dwunastnicy,
• zapalenie pęcherzyka żółciowego,
• kamica nerkowa,
• rzut choroby zapalnej jelit: choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
• niedokrwienie jelit,
• niedrożność jelit,
• zapalenie przydatków,
• ciąża pozamaciczna.

Powikłania zbyt późno wykrytego zapalenia wyrostka robaczkowego

W przypadku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest bardzo ważne, aby szybko ustalić właściwe rozpoznanie. Nieleczone zapalenie wyrostka może prowadzić do jego perforacji z uwolnieniem treści jelita do jamy brzusznej. Prowadzi to do rozlanego zapalenia otrzewnej, które jest bezpośrednim stanem zagrożenia życia. Przebieg powstających zaburzeń jest wtedy bardziej dynamiczny i trudniejszy do opanowania. Ponadto może dojść do powstania ropniaka w zagłębieniu odbytniczo-macicznym lub odbytniczo-pęcherzowym. Może rozwinąć się zapalenie zakrzepowe dopływów żył wrotnych. Bezpośrednią przyczyną zgonu jest niewydolność wielonarządowa wywołana posocznicą (sepsą).

W każdym przypadku silnego bólu brzucha należy więc pilnie skonsultować się z lekarzem.

Leczenie zapalenia wyrostka robaczkowego - operacyjne wycięcie zmienionego zapalnie wyrostka

Zapalenie wyrostka leczy się operacyjnie. Zabieg chirurgicznego usunięcia wyrostka wykonuje się laparoskopowo lub metodą klasyczną poprzez kilkucentrymetrowe nacięcie powłok brzucha. Zmieniony zapalnie wyrostek jest trwale usuwany. Jeśli zachodzi taka konieczność, musza zostać także oczyszczone pozostałe przylegające tkanki objęte procesem ropnym.

Rana zamykana jest szwami, które ściągane są do 10 dni po operacji w ramach wizyty kontrolnej. Jeżeli zastosowano szwy wchłanialne, nie ma konieczności ich wyciągania, ponieważ ulegają one samoistnemu rozpuszczeniu.

W okresie rekonwalescencji po zabiegu pacjenci czasami obserwują uczucie lekkiego ciągnięcia w brzuchu. Jeżeli nie towarzyszy temu ból, jest to akceptowalny objaw gojenia i przebudowy tkanek. W razie wystąpienia dodatkowych niepokojących dolegliwości (bóle brzucha, nudności, utrzymująca się gorączka), należy zgłosić się na wizytę do lekarza, który wykona kontrolne badanie USG.

Kasia z recepcji

Niepokoją się dolegliwości po zabiegu wycięcia wyrostka robaczkowego?

Umów kontrolne badanie USG jamy brzusznej.

Umów się na USG brzucha