Wybity bark, zwichnięcie stawu ramiennego

Staw ramienny - budowa

Zwichnięcia stawu barkowego (stawu ramiennego) należą do najczęstszych zwichnięć w obrębie układu ruchu, głównie ze względu na budowę tego stawu. Jest on utworzony przez dużą głowę kości ramiennej oraz stosunkowo płytką panewkę łopatki. Panewka uzupełniona jest przez włóknisto-chrzęstny obrąbek stawowy. Stosunek wielkości głowy do panewki wynosi około 3:1, co umożliwia wykonywanie ruchów o bardzo dużym zakresie, jednocześnie predysponując do podwichnięć i zwichnięć tego stawu.

Mechaniczna stabilizacja stawu zapewniana jest głównie przez obrąbek stawowy oraz więzadła: kruczo-ramienne, obrąbkowo-ramienne i kruczo-barkowe.

Funkcjonalną stabilność stawu ramiennego nadają mięśnie obręczy barkowej, głównie mięśnie wchodzące w skład tzw. stożka rotatorów: mięsień nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, podłopatkowy i obły mniejszy.

Jak wygląda wybity bark – objawy zwichnięcia stawu ramiennego

Zwichnięcie stawu ramiennego jest zwykle wywołane mechanizmem pośrednim – do urazu dochodzi wskutek upadku na wyprostowane ramię. Zwiększone ryzyko kontuzji występuje u osób, u których w przeszłości doszło już do podwichnięcia lub zwichnięcia barku.

Objawy zwichniętego barku

• ograniczenie ruchomości o typie sprężynowania i ból w momencie próby poruszania ramieniem,
• możliwe zniekształcenie obrysu stawu barkowego – boczne wpuklenie mięśni świadczące o pustej panewce łopatki i przemieszczeniu głowy kości ramiennej.

Jeśli doszło do samoistnego nastawienia stawu (głowa kości ramiennej powróciła na swoje miejsce), objawem może być ból w trakcie poruszania kończyną oraz uczucie niestabilności stawu (brak kontroli mięśniowej nad ustawieniem głowy kości ramiennej).

Zwichnięty bark - pierwsza pomoc

Kontuzjowany staw barkowy należy unieruchomić, np. poprzez zastosowanie temblaka lub przywiązanie kończyny do tułowia z wykorzystaniem dostępnego ubrania.

Silny ból może został złagodzony poprzez obłożenie barku zimnym okładem (np. kostkami lodu zawiniętymi w ręcznik).

Samodzielne nastawienie barku jest zbyt niebezpieczne ze względu na możliwość wystąpienia powikłań w postaci dodatkowych uszkodzeń obrąbka i/lub chrząstki stawowej stawu ramiennego.

W każdym przypadku należy udać się do lekarza ortopedy celem oceny struktur stawu barkowego i zaplanowania odpowiedniego leczenia warunkującego przywrócenie stabilności stawu.

Kasia z recepcji

Doznałeś urazu barku?

Zdiagnozuj kontuzję u jednego z naszych doświadczonych ortopedów w Krakowie.

Umów wizytę u ortopedy

Wybity bark – rodzaje zwichnięcia

W zależności od typu zwichnięcia głowa kości ramiennej przemieszcza w określonym kierunku:

• zwichnięcia przednie (pod wyrostek kruczy lub pod obojczyk),
• zwichnięcia dolne (w kierunku pachy),
• zwichnięcia tylne,
• zwichnięcia górne,
• zwichnięcia piersiowe (w kierunku żeber).

Powikłania zwichniętego barku

Najczęstszym powikłaniem zwichnięcia stawu ramiennego są uszkodzenia obrąbka stawowego grożące rozwojem niestabilności mechanicznej stawu. Stan ten cechuje patologiczne zwiększenie ruchomości w stawie w sensie translatorycznym – głowa kości ramiennej wykazuje tendencję do częstego zsuwania się poza obszar panewki łopatki, powodując uszkodzenia chrząstki stawowej i przewlekły ból barku. Nawykowe zwichnięcie barku może także stanowić zaniedbanie lub nieprawidłowy efekt postępowania po zwichnięciu barku.

W momencie zwichnięcia może ponadto dojść do powstania ubytku w chrząstce stawowej głowy kości ramiennej i/lub uszkodzeń ścięgien mięśni, np. naderwania ścięgien stożka rotatorów. Przemieszczenie się głowy kości ramiennej może być również przyczyną ucisku nerwu i powstania zaburzeń czucia w obrębie kończyny górnej.

Późnym powikłaniem zwichnięcia jest przedwczesny rozwój choroby zwyrodnieniowej stawu ramiennego.

Diagnostyka urazów barku

Wizyta u ortopedy

Lekarz ortopeda dokładnie bada kontuzjowany bark i zleci wykonanie dodatkowych badań. Na miejscu możliwe jest przeprowadzenie badania USG, które pozwala rozpoznać uszkodzenia więzadeł, ścięgien mięśni oraz rodzaj przemieszczenia głowy kości ramiennej.

Badania obrazowe

Badania obrazowe przydatne w diagnostyce zwichnięć stawu to:

• rezonans magnetyczny barku - pozwala precyzyjnie ocenić lokalizację i typ uszkodzeń obrąbka stawowego, jest to badanie niezbędne w planowaniu operacyjnego leczenia mechanicznej niestabilności stawu,
• zdjęcia RTG – wskazują na towarzyszące złamania kości, np. złamania panewki łopatki lub awulsyjne oderwanie tkanki kostnej w miejscu przyczepu ścięgien lub więzadeł do kości.

Postępowanie - jak nastawić bark

Czy nastawianie barku boli?

Nastawienie barku odbywa się w znieczuleniu oraz w warunkach zwiotczenia mięśni barku. Celem takiego postępowania jest minimalizacja ewentualnego urazu tkanek spowodowanego nastawieniem. Dzięki znieczuleniu pacjent nie powinien odczuwać bólu w momencie nastawienia. Obecnie stosowanych jest bardzo wiele metod nastawiania zwichniętego barku (Arlta, Hipokratesa, Kochera) – wybór metody zależy głównie od kierunku przemieszczenia głowy kości ramiennej. Po nastawieniu barku konieczne jest wykonanie kontrolnego badania RTG.

Leczenie zwichnięcia barku i jego powikłań

Leczenie zachowawcze – rehabilitacja

Po nastawieniu barku kończyna stabilizowana jest w specjalnej ortezie. Długość utrzymywania unieruchomienia jest określana przez lekarza ortopedę. W trakcie rekonwalescencji wskazany jest udział pacjenta w rehabilitacji. W początkowym okresie fizjoterapia ma na celu zapobiec zesztywnieniu barku oraz zanikom mięśni. Gdy lekarz ortopeda pozwoli na uruchomienie barku, fizjoterapia ma na celu stopniowe i bezpieczne przywrócenie zakresu ruchu w stawie ramiennym. Ważne jest ponadto poprawne aktywowanie mięśni czynnie stabilizujących staw ramienny. Leczenie zachowawcze możliwe jest po zwichnięciach barku przebiegających bez powikłań, tj. bez uszkodzeń obrąbka stawowego, złamań kości czy urazów ścięgien mięśni.

Leczenie operacyjne

Mechaniczna niestabilność stawu ramiennego wynikająca z urazów obrąbka stawowego może być leczona jedynie operacyjnie. Podobnie towarzyszące uszkodzenia stożka rotatorów u aktywnych osób wymagają chirurgicznego zaopatrzenia. Procedury te przeprowadza się w ramach artroskopii barku wykonywanej w znieczuleniu ogólnym. Poważniejsze złamania bliższej nasady kości ramiennej mogą w pewnych przypadkach wymagać anatomicznego nastawienia odłamów i stabilizacji podczas zabiegu wykonywanego metodą „na otwarto”.

Jak długo boli zwichnięcie barku?

Pozbycie się dolegliwości bólowych, przywrócenie stabilności barku oraz powrót do pełnej sprawności wymagają przede wszystkim dyscypliny i zaangażowania pacjenta w proces rehabilitacji. Wskazany jest udział przynajmniej w 2 sesjach rehabilitacji w tygodniu pod opieką fizjoterapeuty. Podczas terapii zwiększany jest zakres ruchu oraz wzmacniane mięsnie obręczy barkowej. Cały proces nadzorowany jest przez lekarza ortopedę – wizyty kontrolne umożliwiają obiektywną ocenę stanu struktur barku oraz bezpieczne przejście do kolejnego etapu usprawniania. Jest to szczególnie istotne, jeśli uprawiasz sport angażujący kończynę górną lub wykonujesz prace fizyczne.

Powrót do wykonywania codziennych czynności jest możliwy u większości pacjentów po 3 miesiącu od rozpoczęcia leczenia zachowawczego. Rekonwalescencja po zabiegu operacyjnym może trwać dłużej – przywrócenie pełnej sprawności operowanego barku może nastąpić nawet po 6-9 miesiącach. Zależy to głównie od rozległości zaopatrywanych uszkodzeń (naprawa obrąbka stawowego, plastyka więzadeł, naprawa uszkodzeń chrząstki stawowej, szycie zerwanych ścięgien mięśni stożka rotatorów).

Kasia z recepcji

Masz wątpliwości lub dodatkowe pytania dotyczące leczenia zwichniętego stawu ramiennego?

Umów wizytę u lekarza ortopedy i uzyskaj indywidualny plan leczenia dopasowany do stanu Twojego barku.

Umów wizytę u ortopedy