Woreczek żółciowy – objawy kolki żółciowej

Gdzie leży woreczek żółciowy i jaką pełni funkcję?

Pęcherzyk żółciowy (woreczek żółciowy) to mały narząd o długości około 10 cm położony po prawej stronie nadbrzusza, nieco pod wątrobą. W obrębie pęcherzyka wyróżnia się dno, trzon, a także szyjkę. Funkcją pęcherzyka żółciowego jest magazynowanie żółci produkowanej przez wątrobę – może on pomieścić około 60 ml żółci. Żółć spływa z wątroby do pęcherzyka przewodem pęcherzykowym. Podczas spożywania pokarmu wzrost cholecystokininy (hormonu tkankowego) powoduje uwalnianie żółci z woreczka żółciowego do układu pokarmowego poprzez dwunastnicę – odbywa się to przewodem pęcherzykowym i dalej przewodem żółciowym wspólnym. Obecność żółci w drogach pokarmowych umożliwia emulgację tłuszczów (rozbijanie tłuszczów na mniejsze cząstki), co ułatwia ich trawienie.

Choroby woreczka żółciowego

Do patologicznych stanów pęcherzyka żółciowego należą: kamica żółciowa, zapalenie woreczka żółciowego, rak pęcherzyka żółciowego.

Objawy chorób pęcherzyka żółciowego

• ból w nadbrzuszu, pod żebrami, najczęściej po prawej stronie,
• ból może promieniować na całą jamę brzuszna, do kręgosłupa lub prawej łopatki,
• dolegliwości pojawiają się zwykle po zjedzeniu pokarmu bogatego w tłuszcz,
• brak apetytu,
• nudności i wymioty,
• możliwe zażółcenie skóry,
• dreszcze, podwyższona temperatura ciała.

Kasia z recepcji

Odczuwasz niepokojący ból z prawej strony brzucha?

Ataki bólu powtarzają się po zdjedzeniu posiłku? Sprawdź, czy dolegliwości mogą być związane z chorobami woreczka żółciowego - umów się na USG jamy brzusznej.

Umów się na USG brzucha

Na czym polega kamica żółciowa?

Kamicę żółciową charakteryzuje wytrącanie się z żółci nierozpuszczalnych złogów zbudowanych z cholesterolu, kwasów żółciowych, fosfolipidów, barwników żółciowych i jonów nieorganicznych. Skład złogów może się różnić – wyróżnia się złogi barwnikowe, cholesterolowe oraz mieszane. Narastanie złogów powoduje z czasem powstawanie większych wymiarowo kamieni, które mogą mechanicznie blokować światło dróg żółciowych, wywołując ból brzucha.

Kamica pęcherzyka żółciowego (kamica pęcherzykowa)

Jeśli złogi gromadzą się w obrębie woreczka żółciowego, stan taki określa się kamicą pęcherzykową.

Kamica przewodowa

Jeśli kamienie są obecne w drogach żółciowych, stwierdza się kamicę przewodową. Kamienie mogą pochodzić z woreczka żółciowego lub rzadziej mogą tworzyć się bezpośrednio w drogach żółciowych.

Objawy kamicy żółciowej

Obecność niewielkich złogów nie zawsze daje jakikolwiek objawy. Jeśli złogi są sporo mniejsze niż światło dróg żółciowych, złogi te spływają wraz z żółcią do jelit, a następnie są wydalane wraz z kałem. Większe złogi stanowiące utrudnienie dla przepływu żółci skutkują mechanicznym rozdęciem ścian pęcherzyka i dróg żółciowych, co wywołuje ból brzucha.

Charakterystycznym objawem kamicy żółciowej jest kolka żółciowa. Jest to napad silnego bólu brzucha, który pojawia się po spożyciu tłustego pokarmu. Skurcze woreczka żółciowego wypychają żółć wraz ze złogami, powodując ich utknięcie w drogach żółciowych. Dolegliwościom bólowym towarzyszy uczucie nudności i pełności w brzuchu. Mogą pojawić się wymioty.

Jak długo trwa atak woreczka żółciowego?

Ból brzucha może trwać od 30 minut do nawet kilku godzin.

Powikłania kamicy

Zapalenie pęcherzyka żółciowego

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego może rozwinąć się w przebiegu kolki żółciowej. Wskutek niedokrwienia i mechanicznego urazu pojawia się stan zapalny błony śluzowej ściany pęcherzyka żółciowego. Do objawów kolki żółciowej dołączają: dreszcze, niepokój, gorączka, a także podwyższony poziom leukocytów i białka CRP we krwi.

Dłuższy okres niedokrwienia może prowadzić do martwicy tkanek, perforacji woreczka i wylania się żółci do jamy brzusznej. Wywołuje to zapalenie jamy otrzewnej – stan zagrażający życiu.

Przewlekła postać zapalenia woreczka żółciowego polega na zwłóknieniu i pogrubieniu ścian pęcherzyka, co jest spowodowane powtarzalnymi atakami kolki nerkowej (najczęściej o mniejszym nasileniu, gdy chory nie zgłasza się jeszcze do lekarza).

Wodniak pęcherzyka żółciowego

Powikłaniem kamicy żółciowej może być też powstanie wodniaka. Wodniakowi woreczka żółciowego nie towarzyszy jednak zapalenie (nie pojawiają się objawy jak takie jak dreszcze i gorączka).

Co robić w przypadku ataku kolki żółciowej?

Jeśli silny ból brzucha pojawia się po raz pierwszy, zawsze należy zgłosić się do lekarza celem ustalenia przyczyny. Jeżeli wiadomo, że przyczyną ataku bólu jest kolka żółciowa, należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza – przyjąć leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Jeśli ból staje się nie do wytrzymania, pojawia się gorączka i splątanie, należy pilnie zgłosić się do lekarza lub na SOR.

Przyczyny kamicy pęcherzyka żółciowego

Przyczyną powstawania kamieni żółciowych jest niekorzystna zmiana składu żółci prowadząca do wytrącania się najpierw drobnych kryształów, następnie złogów i większych kamieni. Czynniki predysponującego do takiego stanu to:

• predyspozycje genetyczne,
• otyłość,
• cukrzyca II typu,
• podwyższone stężenie trójglicerydów we krwi,
• choroby wątroby,
• stan po zabiegach operacyjnych w obrębie jamy brzusznej,
• mukowiscydoza,
• długotrwałe głodzenie,
• niski poziom aktywności fizycznej.
• płeć żeńska,
• podeszły wiek.

Diagnostyka złogów w pęcherzyku żółciowym i drogach żółciowych

Prostym, nieinwazyjnym i łatwo dostępnym badaniem jest USG brzucha. Dzięki ultrasonografii możliwe jest stwierdzenie obecności złogów w pęcherzyku i drogach żółciowych, określenie ich wielkości oraz dokładnej lokalizacji. W trakcie badania lekarz może także ocenić czy doszło do ostrego zapalenia woreczka żółciowego.

Badaniami uzupełniającymi są badania krwi, m.in. oceniające poziom leukocytów, białek stanu zapalnego oraz wybranych parametrów określających pracę wątroby.

Leczenie kamicy żółciowej

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze stosuje się, gdy w przesiewowo wykonanym badaniu USG przypadkowo wykryto niewielkie złogi, ale pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości bólowych. Celem postępowania jest profilaktyka pojawienia się kolek żółciowych poprzez modyfikację diety, aktywność fizyczną i leczenie chorób współistniejących.

Leczenie zachowawcze jest także proponowane osobom z krótkotrwałymi napadami kolki żółciowej, kiedy dolegliwości udaje się łatwo opanować lekami rozkurczowymi i przeciwbólowymi. Warunkiem próby leczenia zachowawczego jest także sytuacja, w której u osób tych nie występują żadne powikłania (nie dochodzi do rozwoju stanu zapalnego pęcherzyka).

Leczenie operacyjne

W przypadku nawracających i uporczywych kolek żółciowych, a także w razie wystąpienia zapalenia pęcherzyka żółciowego zaleca się podjęcie leczenia operacyjnego.

Leczenie chirurgiczne kamicy przewodowej

Kamienie obecne w drogach żółciowych usuwa się podczas tzw. wstecznej endoskopowej cholangiopankreatografii (ECPW). Zabieg ten nie wymaga nacinania powłok ciała. Jest to procedura polegająca na wprowadzeniu przez otwarte usta, a następnie przełyk, żołądek i dwunastnicę giętkiego endoskopu. Chirurg ogląda obraz z kamery endoskopu na ekranie monitora. Za pomocą specjalnych miniaturowych narzędzi wchodzi z dwunastnicy do wnętrza dróg żółciowych i usuwa zablokowane w ich świetle kamienie. Jeśli wykryte kamienie żółciowe posiadają znaczne wymiary, w pierwszej kolejności konieczne jest ich rozkruszenie (litotrypsja). Drobiny rozkruszonych złogów są następnie usuwane endoskopem. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym – pacjent pozostaje nieświadomy i nie odczuwa bólu.

Leczenie chirurgiczne kamicy woreczka żółciowego - cholecystektomia

Objawowe napady kolki żółciowej oraz obecność złogów w woreczku żółciowym, które mogą kolejny raz zablokować drogi żółciowe, stanowi wskazanie do operacyjnego usunięcia pęcherzyka żółciowego (cholecystektomii). Woreczek żółciowy nie jest organem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmy, po usunięciu pęcherzyka żółć spływa bezpośrednio drogami żółciowymi z wątroby do dwunastnicy. Należy pamiętać, że po zabiegu konieczna jest kontynuacja przestrzegania diety (jak w profilaktyce kamicy żółciowej).

Operacja może być przeprowadzona małoinwazyjnie laparoskopowo lub klasycznie metodą na otwarto. Cholecystektomia laparoskopowa polega na niewielkim (do 1 cm) nacięciu powłok brzucha w trzech miejscach. Przez otwory te operator wprowadza miniaturową kamerę oraz narzędzia służące do usunięcia pęcherzyka wraz ze złogami. Zaletą zabiegu małoinwazyjnego jest krótszy okres rekonwalescencji (w porównaniu do operacji przebiegającej z większym podłużnym nacięciem powłok brzusznych).

Cholecystektomię wykonuje się także w przypadku rozpoznania w USG i tomografii komputerowej brzucha zmian na pęcherzyku, które mogą grozić transformacją nowotworową.

Kasia z recepcji

Chcesz skontrolować wielkość kamieni w woreczku żółciowym? Zastanawiasz się czy czeka Cię operacja?

Umów sie na badanie USG, podczas którego lekarz radiolog oceni wielkość kamieni oraz opisze ich dokładne umiejscowienie. Pozwoli to na zaplanowanie kolejnych etapów diagnostyki i ułatwi kwalifikację do ewentualnego leczenia chirurgicznego.

Umów się na USG brzucha