U większości noworodków głowa kości udowej powinna pasować do wklęśnięcia w miednicy zwanego panewką. W 4-6% noworodków w jednym lub w obu stawach biodrowych panewka jest jednak zbyt płytka lub głowa kości udowej nie dość zaokrąglona. Taki stan określany jest jako rozwojowa dysplazja stawu biodrowego.

Dysplazja stawu biodrowego

Rozwojowa dysplazja stawu biodrowego występuje zwykle od urodzenia, choć niekiedy może się rozwijać później. W pewnych grupach dzieci ryzyko wystąpienia dysplazji stawów biodrowych jest szczególnie wysokie:

• dziewczynki (dysplazja występuje u nich 4-6 razy częściej niż u chłopców),
• dzieci z porodów pośladkowych,
• dzieci, których rodzice lub rodzeństwo urodzili się z dysplazją,
• dzieci z ciąży mnogich (bliźniaczki, trojaczki).

Poza rutynowym badaniem klinicznym, polegającym na sprawdzeniu odwodzenia w stawach biodrowych i ocenie występowania tzw. objawów niestabilności, w rozpoznawaniu dysplazji stawów biodrowych podstawowe znaczenie przypada badaniom obrazowym. U małych niemowląt najczęściej wykonuje się badania ultrasonograficzne (USG). Badanie USG stawów biodrowych pozwala ocenić budowę stawu biodrowego, a w przypadku stwierdzenia dysplazji bądź innych zmian patologicznych wczesne rozpoczęcie działań profilaktycznych lub leczenia. Badanie USG umożliwia także monitorowanie leczenia.

Profilaktyka dysplazji stawów biodrowych

Profilaktyka dysplazji stawów biodrowych polega na układaniu dziecka na brzuchu czy szerokim pieluchowaniu. Uzyskana dzięki tym zabiegom tzw. pozycja żabki sprzyja właściwemu rozwojowi stawu i często wystarcza, by skorygować niewielką wadę.

Gdy szerokie pieluchowanie i układanie na brzuszku nie przyniosło poprawy, konieczne będzie założenie któregoś ze specjalnych aparatów odwodzących np.: poduszki Frejki czy szelek Pavlika. Powyższe konstrukcje zwykle są bardzo skuteczne, choć najczęściej są źle tolerowane przez niemowlęta, utrudniają bowiem swobodne ruchy i zabawę. Trzeba przyznać, że dla rodziców również mogą być kłopotliwe, ponieważ utrudniają pielęgnację dziecka. Aparaty odwodzące są jednak bardzo skuteczne i po kilku miesiącach można je zdjąć.

Jeżeli dysplazja rozpoznana została zbyt późno lub od początku była zaawansowana, konieczna będzie hospitalizacja, podczas której dziecko będzie leczone wyciągiem, może się również zdarzyć, że konieczny będzie zabieg operacyjny.

Zgodnie z zaleceniami towarzystw naukowych u noworodków badanie powinno być wykonane dwukrotnie:

• po urodzeniu około 4-6 tygodnia życia,
• oraz około 12-16 tygodnia życia noworodka.

Bezpieczeństwo

Badanie USG stawów biodrowych u niemowląt i dzieci jest nieinwazyjne, bezbolesne i bezpieczne. Do przeprowadzenia badania USG nie jest wymagane specjalne przygotowanie pacjenta.