Dna moczanowa (podagra) - objawy i leczenie

Czym jest dna moczanowa?

Dnę moczanową charakteryzuje zapalenie stawów wywołane przez odkładanie się kryształów moczanu sodu w płynie stawowym i chrząstce stawowej. Ponadto do wytrącania kryształów dochodzi w pozostałych tkankach organizmu. Dna moczanowa jest chorobą wielonarządową, która wymaga precyzyjnej diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego postepowania, by zapobiec wystąpieniu uporczywych powikłań w przyszłości.

Objawy dny moczanowej

Atak dny moczanowej

W początkowych stadiach choroby występują przeważnie ostre napady dny. Głównym objawem dny moczanowej jest bardzo silny ból stawu – dodatkowo pojawia się obrzęk i zaczerwienienie skóry w okolicy nad stawem. Najczęściej dochodzi do zajęcia dużego stawu palucha u stopy (I stawu śródstopno-palcowego), rzadziej obserwuje się zapalenia stawów (stawu skokowego lub kolanowego). W trakcie ostrego napadu dny staw jest na tyle obrzęknięty i bolesny, że może utrudniać swobodne chodzenie i korzystanie z obuwia o standardowej objętości. Objawom miejscowym może towarzyszyć ogólnie złe samopoczucie, dreszcze, a nawet gorączka. Atak dny trwa przeważnie 2-3 tygodnie, po czym samoistnie ustępuje.

Jak wygląda dna moczanowa – zdjęcia

Dna przewlekła

Objawy postaci przewlekłej dny pojawiają się zwykle po kilku lub kilkunastu latach od pierwszego ataku tej choroby. Wskutek narastania ilości złogów w tkankach dochodzi do powstawania specyficznych grudek – guzków dnawych. Guzki dnawe są widoczne najczęściej w obrębie dużych stawów palucha, stawów rąk, w małżowinach usznych oraz ścięgnie Achillesa. Narastające przez lata odkładanie kryształów moczanu sodu w chrząstce stawowej i warstwie podchrzęstnej kości skutkuje stopniową destrukcją stawów. Objawy dny moczanowej w fazie przewlekłej to symptomy uogólnionego zapalenia stawów. Wiąże się to ze znacznie przyspieszonym rozwojem wtórnych zmian zwyrodnieniowych w obrębie narządu ruchu. Ból stawów i ścięgien mięśni może być przyczyną utrudnienia wykonywania codziennych czynności i znacznego obniżenia jakości życia. Wytrącanie się kryształów aktywuje procesy fagocytozy i zapalenia – w obrębie skóry mogą powstać widoczne przetoki, przez które wydobywają się moczany sodu.

U kogo zwykle diagnozuje się dnę moczanową?

Dna moczanowa występuje w największym odsetku u osób po 40 roku życia. Znacznie częściej chorują mężczyźni niż kobiety. Szczególnie predysponowana jest budowa ciała z otyłością typu brzusznego. W niektórych przypadkach dna moczanowa może występować dziedzicznie.

Kasia z recepcji

Niepokoją Cię nietypowe objawy mogące wskazywać na atak dny moczanowej? Jak najszybciej udaj się do lekarza, który zleci wykonanie niezbędnych badań i postawi odpowiednią diagnozę.

Umów wizytę u ortopedy

Dna moczanowa - Przyczyny

Dna moczanowa pierwotnie rozwija się głównie wskutek zaburzeń przemian puryn w organizmie. Puryny są związkami chemicznymi naturalnie występującymi w ciele, a ponadto dostarczanymi wraz z pożywieniem. Końcowym produktem przemiany puryn jest kwas moczowy. W normalnych warunkach kwas moczowy jest wydalany wraz z moczem. Jednak gdy dojdzie do niefizjologicznego przekroczenia stężenia kwasu moczowego we krwi (ponad 70 mg/l), może dojść do wytrącania się kryształów moczanu sodu w tkankach i narządach organizmu.

Podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi (hiperurikemia) może wynikać z:

• podwyższonej produkcji puryn zależnej od nieprawidłowego działania niektórych enzymów,
• zwiększonego rozpadu ATP (nośnika energii w komórkach) oraz kwasów nukleinowych w przebiegu chorób takich jak: poliglobulia, czerwienica prawdziwa, mononukleoza zakaźna, nowotwory złośliwe,
• niewydolności nerek ograniczającej wydalanie kwasu moczowego z moczem.

Ponadto napad dny może zostać wywołany przez czynniki zewnętrzne takie jak:

• niektóre leki, np. leki moczopędne,
• nadmierną podaż puryn w diecie,
• ciężki wysiłek fizyczny,
• rozległy zabieg chirurgiczny.

Powikłania nieleczonej dny

W porę niewykryta lub nieleczona dna moczanowa wiąże się z przedwczesnymi deformacjami i bólem zwyrodnieniowym stawów. Stany zapalne w nerkach podwyższają ryzyko powstawania kamieni nerkowych. Ponadto dna moczanowa zaliczana jest do czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takich jak nadciśnienie tętnicze oraz zawał serca (zwłaszcza jeśli towarzyszą temu otyłość i zaburzenia lipidowe).

Badania diagnostyczne w kierunku dny moczanowej

U chorych na dnę moczanową stwierdza się nieprawidłowo podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi. Aby w pełni rozpoznać dnę moczanową konieczne jest wykonanie punkcji zajętego stawu i skierowanie na badanie płynu stawowego pod mikroskopem - pod kątem obecności kryształów moczanu sodu.

Badania obrazowe (USG stawu oraz RTG) umożliwiają ocenę zmian destrukcyjnych narządu ruchu i pomagają w podjęciu decyzji co do właściwej metody leczenia zmian pozapalnych i zwyrodnieniowych.

Leczenie dny moczanowej

Leczenie farmakologiczne

W trakcie ostrego napadu dny stosuje się kolchicynę oraz wspomagająco niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Leczenie chirurgiczne deformacji stawów

Uszkodzenie chrząstki stawowej oraz zmiany zwyrodnieniowe wywołujące ból mogą w zaawansowanych stadiach wymagać przeprowadzenia zabiegu operacyjnego, np. usztywnienia stawu palucha lub wszczepienia endoprotezy kolana. Nierzadko konieczne jest także usunięcie większych mas złogów penetrujących okoliczne tkanki miękkie i tworzących przetoki.

Zmiana stylu życia

W leczeniu dny ważne jest stosowanie się do zaleceń lekarza:

• redukcja masy ciała nadmiernie obciążającej stawy,
• regularne ćwiczenia w odciążeniu utrzymujące zakres ruchu w stawach, np. jazda na rowerku stacjonarnym, indywidualne sesje z fizjoterapeutą,
• leczenie chorób współistniejących upośledzających przemiany puryn w organizmie,
• dieta ubogopurynowa,
• rezygnacja z używek (alkohol, palenie tytoniu).

Dieta w dnie moczanowej

W przebiegu dny moczanowej należy przede wszystkim unikać produktów mięsnych o wysokiej zawartości białka. Tłuste ryby (szczególnie wędzone) oraz owoce morza są także niewskazane. Wysoka zawartość puryn jest obecna również w warzywach takich jak: rabarbar, szpinak, brokuły, brukselki, pory oraz zielony groszek.

Zaleca się uzupełnienie kwasów omega 3 i 6 o działaniu przeciwzapalnym poprzez spożywanie produktów: olej lniany, orzechy, siemię lniane. Przykładowe dozwolone produkty to pieczywo, ser żółty, mleko i przetwory mleczne, twaróg, makaron, pomidory, pomarańcze, wiśnie i czereśnie, kiszonki oraz soki warzywne.

Jak złagodzić ból domowymi sposobami?

Co przynosi ulgę w dnie moczanowej? Nigdy nie należy samodzielnie przyjmować żadnych leków bez recepty poza kontrolą lekarza, ponieważ ich skład może nie być odpowiedni dla osób chorych na dnę moczanową. Leczenie domowe octem jabłkowym czy chłodne okłady mogą subiektywnie ulżyć w dolegliwościach bólowych. Warto jednak podkreślić, że każde nasilenie bólu i obrzęku stawu wymaga konsultacji lekarskiej. Lekarz ortopeda dokładnie oceni zmiany strukturalne stawu i powikłania pozapalne tkanek miękkich, a także zróżnicuje objawy pod kątem urazu czy innych chorób atakujących narząd ruchu.

Kasia z recepcji

Chorujesz na dnę moczanową i martwisz się o stan Twoich stawów? Umów wizytę u lekarza ortopedy i otrzymaj indywidualne zalecenia co do aktywności oraz leczenia przeciwbólowego.

Umów wizytę u ortopedy w Krakowie