Badania profilaktyczne dla kobiet po 20

Badania profilaktyczne dla kobiety po 20 roku życia

Nigdy nie jest zbyt wcześnie na badania profilaktyczne. O zdrowie nastolatek zwykle troszczą się rodzice. Wkroczenie w wiek dorosły wiąże się z wzięciem pełnej odpowiedzialności za siebie, w tym za własne zdrowie. Profilaktyka dla kobiet powyżej 20 roku życia to badania, które mają za zadanie wykryć typowe choroby kobiece oraz inne schorzenia na ich wczesnym etapie. Badania profilaktyczne powinny być w szczególności wykonywane przez młode kobiety z obciążeniami genetycznymi – np. gdy mama i babcia chorowały na raka piersi lub szyjki macicy. Kalendarz badań profilaktycznych 20-latki uwzględnia głównie rutynowe kontrole stanu zdrowia u ginekologa i internisty. Niektóre badania, np. USG, mogą być wykonywane przez lekarza radiologa.

Choroby nowotworowe - czynniki ryzyka

Każda młoda kobieta powinna dbać o swoje zdrowie, a przynajmniej powinna być świadomą czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do rozwoju chorób nowotworowych. Jeśli palisz papierosy i nadużywasz alkoholu, istotnie zwiększasz ryzyko wystąpienia nie tylko raka płuc i raka przełyku, ale także raka jelita grubego. Pewne znaczenie może mieć także zażywanie doustnych tabletek antykoncepcyjnych. Antykoncepcja nieznacznie zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi, szyjki macicy i wątroby. Badania profilaktyczne umożliwiające wczesne wykrywanie zmian mogących przekształcić się w nowotwór, powinny być oczywistym obowiązkiem każdej młodej kobiety.

USG piersi

Każda kobieta po 20 roku życia powinna wykonywać samobadanie piersi. Najlepiej jest to robić raz w miesiącu, między 6 a 9 dniem cyklu. W razie wątpliwości, badanie piersi może przeprowadzić lekarz podczas wizyty ginekologicznej. Każda podejrzana zmiana stanowi wskazanie do ultrasonograficznego badania piersi. W przypadku braku objawów, USG traktowanie jest jako badanie profilaktyczne, które należy wykonywać raz w roku. W większości przypadków badanie ultrasonograficzne wykrywa łagodne guzki w obrębie piersi – torbiele i włókniaki. Pojawienie się niektórych zmian może predysponować do transformacji nowotworowej, dlatego każdy guzek na piersi powinien być dokładnie zdiagnozowany zaraz po jego pojawieniu się. Wczesne wykrycie nowotworu piersi zwiększa szansę na podjęcie leczenia oszczędzającego pierś.

Wyższe ryzyko zachorowania na raka piersi obserwuje się u kobiet posiadających piersi o wysokiej gęstości, z bogatą tkanką gruczołową. Wyższe ryzyko występuje również u kobiet, które są nosicielkami mutacji genów BRCA, odpowiedzialnych za rodzinne występowanie raka jajnika i piersi.

Badanie ultrasonograficzne piersi jest całkowicie bezbolesne i bezpieczne. Wykonuje się je nawet u kobiet w ciąży i u kobiet karmiących. Badanie odbywa się za pomocą głowicy emitującej fale ultradźwiękowe. Lekarz przesuwa głowicę po piersi oraz w okolicach pachy, aby ocenić węzły chłonne. Badane są zawsze obie piersi.

Badanie ginekologiczne

Profilaktyczne badanie ginekologiczne powinno być przeprowadzane raz do roku. Młode kobiety często leczą przedłużający się trądzik i nadmierne wypadanie włosów u dermatologa czy kosmetyczki, nie wiążąc tych objawów z potencjalnymi zaburzeniami hormonalnymi. Niektóre młode kobiety myślą, że „samo się jakoś ułoży” i ginekologa odwiedzają dopiero wtedy, gdy zaczynają planować dziecko. Często okazuje się, że gdyby niektóre nieprawidłowości zostały wykryte i leczone wcześniej, kobiecie łatwiej byłoby zajść w upragnioną ciążę.

Regularne kontrole i badania profilaktyczne są niezbędne także wtedy, gdy kobieta korzysta ze środków antykoncepcyjnych. Konieczne jest regularne badanie krwi (morfologia, poziom lipidów i cholesterolu we krwi, krzepliwość krwi, próby wątrobowe) oraz pomiar ciśnienia tętniczego. Należy też wykonywać regularne badania hormonalne zlecone przez lekarza. Warto znaleźć ginekologa, który oprócz przedłużania recept zainteresuje się zdrowiem kobiety. Gdy kobieta źle znosi dany rodzaj antykoncepcji, nie wolno zatajać skutków ubocznych, a poprosić lekarza o dobór innej metody antykoncepcji, lepiej dopasowanej do potrzeb organizmu.

USG dopochwowe

USG dopochwowe powinno być regularnie przeprowadzane u każdej kobiety – co najmniej raz w roku. Badanie jest dużo bardziej dokładne niż zwykłe USG wykonywane przez powłoki brzuszne. USG dopochwowe umożliwia precyzyjną ocenę narządu rodnego, pozwala wykryć nieprawidłowości w grubości endometrium, obecność torbieli oraz pozwala wykryć raka jajnika we wczesnym stadium.

Badanie cytologiczne

Cytologia to niezbędny element profilaktyki raka szyjki macicy. Badanie cytologiczne umożliwia wykrycie zmian zapalnych pochwy i zmian przedrakowych szyjki macicy. Kobiety powinny po raz pierwszy skorzystać z badania cytologicznego nie później niż 3 lata po pierwszym stosunku płciowym, nawet przed 20-tym rokiem życia. Zaleca się wykonywanie profilaktycznego badania cytologicznego raz w roku u wszystkich kobiet po 20 roku życia. Wynik badania cytologicznego jest omawiany przez lekarza ginekologa – jeśli wykryto nieprawidłowe zmiany, kolejne cytologie przeprowadzane są raz na pół roku lub według wskazań lekarza.

Cytologia – na czym polega i jak się przygotować?

Na dwa dni przed badaniem należy odstawić ewentualne środki podawane dopochwowo oraz powstrzymać się od współżycia seksualnego. Podczas badania lekarz ginekolog pobiera za pomocą specjalnej szczoteczki komórki błony śluzowej pochodzące z nabłonka szyjki macicy. Badanie jest bezbolesne i trwa zaledwie kilka minut. Próbki z pobranym materiałem zawożone są do laboratorium, gdzie dokonuje się oceny pobranych komórek pod kątem budowy i kształtu. Cytologia jest podstawowym badaniem profilaktycznym w kierunku wykrywania wczesnych stadiów nowotworu szyjki macicy – każda młoda kobieta powinna mieć świadomość, że badanie to może uratować jej życie.

Inne ważne badania – profilaktyka, kobieta po 20 roku życia

• Badanie krwi: morfologia, stężenie glukozy we krwi, badanie poziomu trójglicerydów, cholesterolu we krwi – raz na dwa lata,
• Badanie ogólne moczu – raz na rok,
• Badanie poziomu hormonów tarczycy – raz na rok,
• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi – raz w roku w gabinecie lekarza, a w razie wskazań codzienny samodzielny pomiar ciśnienia w domu,
• USG płuc lub RTG klatki piersiowej – raz na 5 lat,
• Badania w kierunku raka zlokalizowanego w jamie brzusznej - u młodych kobiet i mężczyzn często występującym nowotworem w obrębie jamy brzusznej jest rak trzustki. Jest to złośliwy i niezwykle agresywny typ nowotworu, dlatego nawet młode osoby powinny raz do roku profilaktycznie wykonywać USG brzucha. Pozostałe badania są zlecane przez lekarza w razie wystąpienia niepokojących objawów i może być to m.in. gastroskopia, test na obecność krwi utajonej w stolcu, kolonoskopia (w przypadku podejrzenia nieswoistych chorób zapalnych jelit).